Από τον Φίλιππο Ζαμπέτα Μουτάφη
Στα δάση της Νέας Γουινέας ζει ένα μικρό πουλί με ένα θανατηφόρο μυστικό. Ονομάζεται pitohui του οποίου τα φτερά είναι πορτοκαλί, μαύρα και καλυμμένα με δηλητήριο.
Τι προκαλεί στον άνθρωπο το δηλητήριο του pitohui?
Αν απλά αγγίξετε τα φτερά ενός pitohui θα νιώσετε τα χέρια σας να καίγονται. Αλλά σε περίπτωση που καταναλώσετε λίγο από την βατραχοτοξίνη, που ονομάζεται BTX για συντομία, τα κανάλια νατρίου σας θα σταματήσουν να λειτουργούν, οδηγώντας σε παράλυση ή ακόμη και σε θάνατο.
Ποια είναι η χρησιμότητα του?
«Αυτά τα δηλητήρια αποτελούν για τα δηλητηριώδη πλάσματα την ασπίδα τους. Τους χρησιμεύει είτε για να προκαλέσουν μια πολύ δυσάρεστη αίσθηση σε αυτό που προσπαθεί να τα φάει, είτε στη χειρότερη των περιπτώσεων, για να σκοτώσουν τον εχθρό τους. », λέει ο Daniel Minor, βιοφυσικός του Καρδιοαγγειακού Ινστιτούτου Έρευνας του Σαν Φρανσίσκο.
Και από που το αποκτάει?
Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι το pitohui δεν παράγει τις δικές του τοξίνες, αλλά τις αποκτά από την μικροσκοπική του λεία, δηλαδή από τα σκαθάρια.
Όλα αυτά οδηγούν σε μια ενδιαφέρουσα ερώτηση: πώς τα δηλητηριώδη ζώα όπως το pitohui καταφέρνουν να μην αυτοδηλητηριάζονται;
Για δεκαετίες, η καλύτερη θεωρία ήταν ότι τα πουλιά και οι βάτραχοι ανέπτυξαν ειδικά προσαρμοσμένα κανάλια νατρίου -ένα μέρος του σώματος που είναι απαραίτητο για τη σωστή λειτουργία των νεύρων, των εγκεφαλικών κυττάρων και των μυϊκών κυττάρων - που είναι ανοσοποιημένα από την BTX. Σε τελική ανάλυση, υπάρχουν αρκετά παραδείγματα ζώων που απομακρύνουν τις τοξίνες με αυτή τη μέθοδο, όπως οι αιγυπτιακές μαγκούλες που μπορούν να επιβιώσουν από το δηλητήριο κόμπρας.
Αλλά μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Γενικής Φυσιολογίας ανατρέπει αυτή την θεωρεία. Οι ερευνητές έχουν στοιχεία για το ότι το pitohui και οι δηλητηριώδεις βάτραχοι έχουν αυτό που ονομάζουν «σφουγγάρια τοξίνης» ή αλλιώς πρωτεΐνες που σκουπίζουν τις θανατηφόρες τοξίνες πριν προκαλέσουν ζημιά.
Ψαχνοντας στοιχεία για την πρωτεΐνη ΄΄σφουγγάρι τοξίνης΄΄…
Στο εργαστήριο, ο Daniel Minor και οι συνεργάτες του δημιούργησαν τα γονίδια που είναι υπεύθυνα για τα κανάλια νατρίου των pitohui και των δηλητηριωδών βατράχων και τα έβαλαν σε ζωντανά κύτταρα διαφόρων ειδών που εκτίθενται σε BTX. Αυτά τα κύτταρα δεν κατάφεραν να αντιμετωπίσουν την τοξίνη, κάτι που μας υποδηλώνει ότι τα κανάλια νατρίου των δηλητηριωδών ζώων δεν είναι ανθεκτικά στο BTX. Ωστόσο, όταν έκαναν ένεση ζωντανών βατράχων, διαφορετικών ειδών, με BTX, μόνο οι δηλητηριώδεις βάτραχοι επέζησαν.
"Αυτό μας δίνει μια ιδέα ότι υπάρχει κάτι που ουσιαστικά προστατεύει τα κανάλια από αυτήν την τοξίνη", λέει ο Minor. Η κορυφαία θεωρία του είναι η πρωτεΐνη σφουγγαριού, κάτι που είχε αναγνωριστεί στο παρελθόν. Το 2019, το εργαστήριο του Minor βρήκε ένα σφουγγάρι τοξίνης που δίνει ασυλία στους ταύρους σε ένα άλλο ισχυρό δηλητήριο που ονομάζεται σαξιτοξίνη. Αν και δεν έχει βρει κάτι παρόμοιο ούτε σε pitohui ούτε σε δηλητηριώδεις βατράχους, είναι σίγουρα ένας στόχος, δήλωσε.
Πηγή:
Comments